Avvallari yurtimizda sanoqli OTMlari boʻlardi. OʻzMU, Selxoz, Narxoz, Pedinstitut, Medinstitut deyilsa shu yoʻnalishidagi bitta oliygoh tushunilardi va bu taʼlim dargohlariga kirish uchun ham abituriyentlar yillab tayyorlanardi. Imtihondan yiqilganlar uchun «Super kontrakt» yoki boʻlmasa, xususiy oliygohlarga kirish imkoni boʻlmagan. Keyinchalik zamon shiddati bilan yurtimizda OTMlari soni ortib, xususiy va xorijiy oliygohlar faoliyati yoʻlga qoʻyilishi natijasida taʼlim muassasalar ko‘paydi. Taʼlim olish imkoniyatlari ham kengaydi. Qamrov ortib, tizimda rivojlanish, oʻsish boʻldi. Avvallari bir yo‘nalish bo‘yicha faqatgina sanoqli OTMsi bo‘lsa, endilikda o‘nlab oliygohlar faoliyati yo‘lga qo‘yilgan. OTMlari ko‘paygani sari tizimda raqobat ham vujudga keldi. Ushbu raqobat maydonida qaysidir OTMsi o‘zini PR qilib faoliyati keng ommaga tanishtirsa, yana boshqasi dars sifati, kadrlar salohiyati bilan tanilmoqda. Xo‘sh, yurtimizdagi reklamaga muhtoj bo‘lmagan, ommabop va nufuzli OTMsi qaysi?
Universitetlar PR ga muhtojmi?
Feruza Muhiddinova
Toshkent davlat Yuridik universiteti professori:
– Yurtimizdagi har bir OTM o‘z imijini yaxshilash va aholi, talabalar hamda potensial talabalar bilan samarali aloqa o‘rnatish uchun PRga muhtoj. Universitetning reputatsiyasi va obro‘si uning muvaffaqiyatida muhim ahamiyat kasb etadi. Shuning uchun PRga muhtoj, chunki bu ularning rivojlanish strategiyasi va kelajakdagi muvaffaqqiyatlari uchun zarurdir.
O‘zbekistondagi eng ommabop, mashhur va nufuzli oliy ta’lim muassasasi bu–O‘zbekiston Milliy universiteti (O‘zMU)dir. Bu universitet bir necha sabablarga ko‘ra nufuzli hisoblanadi. O‘zMU1918 yilda tashkil topgan bo‘lib,uning uzoq tarixiy rivojlanishi va ilmiy an’analari bor. Universitet ta’lim va ilmiy tadqiqotlar sohasida katta yutuqlarga erishgan. O‘zMUda ko‘plab sohalarda yuqori malakali mutaxassislar tayyorlanadi. Universitetda tajribali professor-o‘qituvchilar, ilmiy izlanishlar va zamonaviy ta’lim dasturlari mavjud. Universitet xalqaro miqyosda keng hamkorlik qiladi, bu esa talabalar va professor-o‘qituvchilarning xalqaro aloqalarini rivojlantirishga yordam beradi. O‘zMU ilmiy izlanishlar va tadqiqotlar
sohasida yuqori natijalarga erishgan. Bu esa universitetning nufuzini oshiradi.
Bundan tashqari, Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti (TDIU) va Toshkent davlat texnika universiteti (TDTU), Toshkent davlat yuridik universiteti ham O‘zbekistonda nufuzli va mashhur oliy ta’lim muassasalari hisoblanadi.
Toshkent davlat yuridik universiteti mamlakatda va xalqaro miqyosda huquqshunoslik sohasida yetakchi oliy o‘quv yurtlaridan biri hisoblanadi. Universitetning strategik rejalari va amalga oshirilayotgan tashabbuslari uning ijobiy imijini mustahkamlashga qaratilgan.
TDYuU yuqori darajali huquqshunoslar tayyorlashga yo‘naltirilgan dasturlari bilan mashhur. Universitet o‘z ta’lim dasturlarining sifatini oshirish uchun xalqaro standartlarga mos ravishda ish olib boradi va yetakchi yurisprudensiya mutaxassislarini jalb qiladi. Universitet ko‘plab xalqaro va mahalliy universitetlar,tadqiqot markazlari va tashkilotlar bilan hamkorlik aloqalarini o‘rnatgan. Bu hamkorliklar universitetning global nufuzini oshirishga yordam beradi.
Shahnoza Mirxoldorova, jurnalist.
Westminister universiteti PR ga muhtoj emas deb o’ylayman. Bu OTMsini o’zini hech reklama qilganini eshitmaganman. Lekin negadir ko‘pchilik shu yerda o‘qishni orzu qiladi. O‘qiganlarga esa yuqori nazar bilan qarashadi. Xalqaro miqyosida ham o‘ringa ega.
Oliygohlarning nufuzi yetishtirgan kadrlariga qarab baholansa…
So‘nggi yillarda ta’lim tizimidagi islohotlar natijasida oliygohlar xalqaro reytinglardan joy ola boshladi.
Birgina misol: Buyuk Britaniyaning nufuzli QS Quacquarelli Symonds xalqaro reyting agentligi dunyodagi eng yaxshi universitetlar reytingi – «QS World University Rankings-2025» natijalariga koʻra, 2025-yilda birinchi marta Oʻzbekistonning birvarakayiga ikki oliy taʼlim muassasasi – Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti Milliy tadqiqot universiteti hamda Mirzo Ulugʻbek nomidagi Oʻzbekiston milliy universiteti bilan munosib joy egalladi.
Ha bu eʼtirof yaxshi, ammo bu koʻrsatkich bilan bu ikkala OTMsi yurtimizdagi eng mashhur oliygoh desak, qanchalik to‘g‘ri? Qolaversa, taʼlim sifati aynan shu ikkala OTMlardagina yuqori deyish ham xato, nazarimda. Jahonning ayrim mamlakatlarida, oliygohlarning nufuzi, mavqei yetishtirgan kadrlar bilan, baholar ekan. Bu amaliyotni bizning OTMlari misolida tahlil qildik.
Prezident qayerda o‘qigan? Oliy majlis senati raisi Tanzila Norboyevaning universitetini bilasizmi?
Demak, yurtimizdagi eng ommabop va nufuzli OTMlarining jamiyat rivojida faol, oʻz yoʻnalishida mashhurlikka erishgan sobiq talabalari haqida toʻxtalamiz:
Oʻzbekiston milliy universiteti ham faoliyati davomida, davlat arboblaridan tortib, akademik, olim-u fuzalolarni yetishtirgan oliy taʼlim maskanidir. Bu dargohni Erkin Vohidov, Abdulla Oripov, Ozod Sharafiddinov singari koʻplab shoir-u yozuvchilar, qolaversa Suyuma Gʻaniyevadek yuzlab ilm-fan namoyondalar sobiq talabasi bo ʼlishgan. Bugunda siyosiy maydonda faol Oliy majlis senati raisi – Tanzila Norboyeva, O‘zbekiston mahallalari uyushmasi raisi – Qahramon Quronboyev ham ushbu oliygohni tugatgan.
Toshkent davlat stomatologiya institut ham – Tibbiyot fanlari doktori, professor Samarqand davlat tibbiyot universiteti rektori Jasur Rizayev va Bolalar yuz-jagʻ jarrohligi sohasi asoschisi, professor, Muhammadjon Azimov kabi yetuk olimlarni yetishtirgan oliygohdir. Islom Karimov nomidagi Toshkent Davlat Texnika Universitetida Oʻzbekistonning birinchi prezidenti-Islom Karimov tahsil olgan boʻlsa, «Toshkent irrigatsiya va qishloq xoʻjaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti» Milliy tadqiqot universitetida Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev taʼlim olgan.
Bosh vazir oʻrinbosari Jamshid Xoʻjayev va Sobiq Toshkent Shahar hokimi, tadbirkor-Jahongir, Ortiqxoʻjayev kabi jamiyatda faol shaxslar Toshkent davlat iqtisodiyot universitetining sobiq talabalari boʻlishgan. Bu roʼyxatni uzundan uzoq davom ettirish mumkin. Yurtimizda oʻz yoʻnalishi boʻyicha mashhur insonlarni yetishtirgan OTMlari koʻp. Bu faoliyat esa oliygohning mavqeini belgilashda katta ahamiyatga ega. Shunday ekan, sizningcha qaysi oliygoh yurtimizdagi eng mashhur OTMsi hisoblanadi?